Kontekstueel
tijdschrift voor gereformeerd belijden nú
wil een brug slaan tussen de gereformeerde traditie en de vragen van deze tijd.
Het wil opiniërend werken op het gebied van kerk en theologie,
voor theologen en voor geïnteresseerde gemeenteleden.
Op zoek naar een origineel cadeau?
Geef een geschenkabonnement op Kontekstueel.
Voor slechts € 12,50 (een half jaar) of € 25,- (een jaar).
Toezending stopt automatisch na afloop.
Voor aanmelding, klik hier
Onlangs verschenen: Kontekstueel (jaargang 35 nr. 2)
Het thema van dit nummer luidt: Huisgodsdienst in tijden van corona
Voor de inhoudsopgave, klik hier
Uit het redactief
Na een zomer met versoepelingen bleken we vorige maand toch weer terug bij af te zijn. Het coronavirus greep opnieuw om zich heen en verstoort ons kerk-zijn weer behoorlijk. Toch gaat dit nummer niet over het coronavirus. Het gaat ook niet over de vraag wat nu de roeping van de kerk is in deze tijd: moet zij klagen of blijmoedig dragen? Hoewel dat relevante kwesties zijn — die veel onthullen over de theoloog achter de debater — heeft dit nummer een andere invalshoek. Minder beschouwing, meer toerusting. Want daar is onderhand wel behoefte aan.
Ilonka Terlouw schreef over het gemis van God, wanneer je opeens niet meer kunt voorgaan. Een eerlijk en open verhaal van een treurende predikant. Ze schrijft: ‘Het gemis van de kerkdienst is niet eenvoudig te ondervangen, alle mooie initiatieven ten spijt.’ Met maar dertig mensen in de kerk, moesten we aan huisgodsdienst blijven doen. Theo Pleizier merkt op dat huisgodsdienst in het protestantse christendom vanuit twee perspectieven bekeken kan worden. Enerzijds is het huis relevant in het licht van de geloofsopvoeding – het gezin als één van de instituten waar het kind gevormd wordt naast school en kerk. Anderzijds is het huis relevant vanuit het perspectief van de persoonlijke devotie en spiritualiteit. Pleizier gaat vooral door op dit laatste perspectief, en ziet een bijzondere taak weggelegd voor de ouderling. Elsbeth Visser neemt juist haar uitgangspunt in de geloofsopvoeding. Heel scherp en inspirerend is haar betoog om van de zondag een feestdag te maken en ‘gouden momenten’ niet te verkwanselen. Ook zonder coronapandemie zou dit artikel voor veel (jonge) ouders de moeite waar zijn.
Marten van Willigen neemt ons mee naar de Vroege Kerk en bevrijdt ons van onze koudwatervrees. Immers, de kerk begón ooit als huiskerk. Zijn pleidooi voor fysieke ontmoetingen straalt iets af van de grote gehechtheid aan de samenkomst van de gemeente van Christus. Tenslotte zoekt Klaas-Willem de Jong naar kerkordelijke vraagstukken die ontstaan wanneer we thuisvieren in coronatijd. Die vraagstukken blijken uiteraard volop theologisch te zijn.
Dit jaar overleed Wout van Laar in de leeftijd van 72 jaar. Wout heeft geregeld voor ons blad geschreven en was – zo liet ik mij vertellen – altijd nauw betrokken geweest. In 2007 schreef hij over de houding van Nederlandse kerken ten aanzien van migrantenkerken. ‘Zo lang wij de nieuwe, ‘allochtone’ kerken als exotische en tijdelijke verschijnselen zien, kunnen wij hooghartig aan hen voorbijgaan en onze eigen vormen en tradities als normatief blijven beschouwen. Wij zouden de gevarieerdheid van deze ‘buitenlandse’ kerken in hun vitaliteit moeten zien als een bijzondere gave van God aan een geseculariseerde wereld, die hunkert naar nieuwe zingeving en hoop. De spirituele ziekten en de crisis die het rijke noorden kenmerken zouden wel eens genezing kunnen vinden als de stemmen van de niet-westerse wereld werkelijk zouden worden gehoord en verstaan.’ Wout overleed in het jaar dat Samuel Lee – predikant van een Bijlmerse migrantenkerk – theoloog des vaderlands was. Die benoeming wijst erop dat de verhoudingen wat zijn verschoven ten goede. Maar voor ons gereformeerde deel van de kerk blijft Wouts oproep misschien toch onverminderd urgent. Leo Smelt schreef een artikel ter herinnering aan zijn collega-missionaris in Zuid-Amerika. Daarin lezen we hoe sterk Wout bewogen was met de ‘kerk van de armen’, en hoe hij die bewogenheid volledig integreerde met zijn gereformeerde bevinding.
-----------------------------------------------------------
In september is verschenen het eerste nummer van de 35e jaargang.
met als thema: Sterven: een kunst apart?
Voor de inhoudsopgave, klik hier.
Uit het redactief:
Wat is onze hoop? In dit nummer van Kontekstueel gaat het over de dood en over het sterven. En juist dan gaat het ook over onze hoop, want onze perceptie van de dood wordt gevormd door de hoop. Hoe concreet durven we te zijn? Hoe massief mag onze belijdenis van het eeuwige leven zijn?
Niels den Hertog dook voor ons in de zogenaamde troostboekjes: stichtelijke literatuur die de gelovigen in de zestiende eeuw hielp in hun omgang met de dood. We kennen die boekjes eigenlijk niet meer. Hoe komt dat? Hebben we geen vragen meer over de dood? Of liepen we juist vast in de antwoorden die dergelijke boekjes gaven: te vrijmoedig, te stellig?
Martine Oldhoff boog zich over de vraag of de ziel na de dood gaat hemelen, of dat hij toch moet wachten op het koninkrijk van God. Een versimpelde of/of-stelling (met dank aan de redactie) waarbij Oldhoff natuurlijk voor de nodige nuance zorgt. Pieter Veerman interviewde Tim van Iersel, predikant-geestelijk verzorger, die bijna dagelijks met de dood in aanraking komt. Hoe vormt dat je als jong mens? Op verzoek van de redactie stelde Arjan Plaisier ‘tien woorden’ op bij de dood. Sommige zijn verrassend eenvoudig: bid je morgen- en je avondgebed. Wapen jezelf tegen de verstrooiing. En vergeet niet: met de dood valt niet te leven.
Piet de Jong schreef over het eigene van de avonddienst, want die is niet hetzelfde als de morgendienst. Laat daarom dominees hun morgenpreek niet opnieuw opwarmen voor de avond. De kudde in de avond heeft behoefte aan iets anders. Geen leerdiensten, maar verstilling: een avondlied en een avondgebed voor het slapengaan. De avonddienst is misschien zelfs een oefening in stervenskunst, want slapen en ontslapen liggen dicht bij elkaar.
Voor het gehele redactief, klik hier
-----------------------------------------------------------
Archief Kontekstueel online
De artikelen in Kontekstueel worden een half jaar na verschijnen op de website geplaatst.
De nummers van 1986 t/m 2003 (jaargang 1 t/m 17) kunnen worden gedownload als PDF.
De website bevat een inhoudsopgave en een tekstregister van alle verschenen nummers.
Zie: www.kontekstueel.nl/archief
Abonnement / losse nummers
Een abonnement kost € 25,00 per jaargang, voor studenten € 20,00.
Voor een nieuw abonnement (of voor het opzeggen van een abonnement), klik hier
Voor een geschenkabonnement (een half jaar €12,50 of een jaar € 25,-), klik hier
Losse nummers zijn verkrijgbaar voor € 5,00 (incl. porto), vanaf 5 exemplaren korting.
Voor losse nummers, klik hier