Kontekstueel
tijdschrift voor gereformeerd belijden nú
wil een brug slaan tussen de gereformeerde traditie en de vragen van deze tijd.
Het wil opiniërend werken op het gebied van kerk en theologie,
voor theologen en voor geïnteresseerde gemeenteleden.
-----------------------------------------------------------
Op zoek naar een origineel cadeau?
Geef een geschenkabonnement op Kontekstueel.
Voor slechts € 12,50 (een half jaar) of € 25,- (een jaar).
Toezending stopt automatisch na afloop.
Voor aanmelding, klik hier
Deze week verschijnt jaargang 33 nr. 5 (mei 2019)
met als thema: Dordt verbindt?!
Voor de inhoudsopgave, klik hier
Uit het redactief:
Het is ruim vierhonderd jaar geleden dat de Synode van Dordrecht begon. Het was de eerste en enige internationale gereformeerde kerkvergadering in de vroegmoderne tijd. Vanuit Groot-Brittannië, Zwitserland, de Duitse gebieden en de Republiek vergaderden afgevaardigden met elkaar. De uitkomsten waren: de formulering van de Dordtse Leerregels, een nieuwe vertaling van de Bijbel – de Statenvertaling – en een nieuwe kerkorde. De meeste Nederlanders hebben geen idee meer hoe invloedrijk de Synode van Dordrecht van 1618-1619 was. Binnen de kerk zorgt een gesprek over de Dordtse Leerregels al snel voor koudwatervrees. Voor ons als redactie is het jubileumjaar een goede gelegenheid om een nummer te wijden aan de erfenis van Dordt.
Ons nieuwe redactielid ds. Gert de Goeijen wordt meteen ingezet voor de Bijbelstudie. Vanuit Efeze 1:4 spreekt hij over ‘Schoolvoetbal en uitverkiezing’.
Ds. Gerrit de Fijter doet in dit nummer een hartstochtelijke oproep tot eenheid wanneer hij schrijft over de Nieuwe Nationale Synode. In zijn bijdrage refereert hij aan de glossy van de Remonstranten met de titel ‘Get out’. Deze titel alleen al maakt duidelijk dat de Dordtse synode van toen niet iedereen binnenboord hield. De kerk bleef een gebroken kerk.
Dr. Dirk-Jan de Kooter bepleit dat de Statenvertaling in taalkundig opzicht geen noviteit was. De Statenvertalers en revisoren hadden juist gestreefd naar aansluiting bij zestiende-eeuwse Bijbelvertalingen als de Liesveltbijbel en de Deux-Aesbijbel. Synodenleden zagen de noodzaak om in het veelkleurige landschap van diverse vertalingen eenheid te zoeken.
Dr. Leon van den Broeke schrijft over de (afwezigheid van een) verbinding tussen de 400-jarige Dordtse Kerkorde van 1619 (DKO1619) en de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland (PKO2018). Gezien de verschillende theologische, kerkelijke, staatkundige en maatschappelijke contexten kan het niet anders dan dat dit ook discontinuïteit insluit. Deze discontinuïteit zien we ook wanneer het gaat over de verhouding tussen kerk en staat. De overheid speelde een belangrijke rol bij de Synode van Dordrecht.
Ons redactielid drs. Jos Wienen laat zien dat de scheiding tussen kerk en staat ook vandaag niet absoluut is. Als burgemeester van Haarlem weet hij dat er in Nederland geen sprake is van een verbanning van godsdienst uit de publieke ruimte. Al wordt dat laatste soms bepleit en wordt dit hier en daar ook in wetten verwerkt.
De bijdrage van dr. John van Eck plaatst ons in de ruimte van Gods genade. Hij bekijkt de Dordtse leerregels door de ogen van Revius. De dogmatiek van Dordt klinkt anders uit de pen van deze grote dichter. Verwonderd spreek ik dan ook uit ‘Het beste overkomt ons’.
Laatst geboekt is geschreven door ds. Gerrit van Meijeren. Hij fietst heen en weer tussen Dordt en Las Vegas door weer terug te grijpen op de bekende scenarist en filmmaker Paul Schrader, waar hij onlangs ook over schreef.
Dr. Bert de Leede buigt zich over de Christelijke Gereformeerde Kerken in crisis en voert een vurig pleidooi voor kerken met voorlopigheidsbesef.
-----------------------------------------------------------
Recent verschenen: jaargang 33 nr. 4 (maart 2019)
met als thema: Kan er uit Nazaret iets goeds komen?
Aanleiding voor dit thema is het boek van dr. Jacobine Gelderloos. Zij promoveerde in september 2018 op het proefschrift Meaningful in the Margins, Churches and Quality of Life in the Dutch Countryside. Het is een pleidooi om anders naar dorpskerken te kijken en sporen te ontdekken van God in het dorpsleven. Zo kan de christelijke boodschap nieuwe zeggingskracht krijgen.
Het nummer begint met vier portretten van het dorpsleven: welke plaats heeft de kerk in het dorp, wat zijn uitdagingen en kansen als het gaat om sporen van God in dat dorp? Daarop wordt vervolgens gereflecteerd.
Voor de inhoudsopgave, klik hier
Voor het redacief, klik hier
-----------------------------------------------------------
Het voorlaatste nummer van Kontekstueel (jaargang 33 nr. 3) heeft als thema:
Zorg voor de schepping.
Het redactief:
Op verzoek van de redactie heeft Koos van Noppen dit themanummer samengesteld over de zorg voor de schepping. Eerder dit jaar publiceerde hij daar een pamflet over: ‘Messentrekkers bij de Nachtwacht’ (hier te downloaden). In een ‘bijsluiter’ bij de artikelen schrijft hij het volgende:
‘Nog niet zo heel lang geleden hoorde je in de milieubeweging geregeld de uitspraak dat ‘we de aarde schoner aan de nieuwe generatie moet overdragen dan we haar hebben aangetroffen’. De kern van die gedachte vind je al bij Calvijn, in zijn commentaar bij Genesis 2:15. ‘Wie een akker bezit, moet zijn jaarlijkse vrucht zich zo toe-eigenen dat hij de grond niet door gebrek aan zorg laat vervallen, maar ernaar streeft dat hij die aan zijn nakomelingen zo doorgeeft als hij hem ontvangen heeft, of zelfs in betere staat.’ Aan het eind van 2018 klinkt dit als een romantische gedachte. De belangrijkste vraag van dit moment lijkt veeleer: hoe beperken we de schade nog zoveel mogelijk? Net als in het pamflet zoem ik in dit nummer liever in op de vraag: waartoe zijn we geroepen? Roeping gaat tenslotte vóór resultaat. Ds. Cees Hendriks legt de vinger bij de kloof tussen de zondag en de maandag. Dr. Sake Stoppels vraagt zich af of we niet een taboe moeten doorbreken en elkaar moeten aanspreken op ons gedrag. En wat moeten we met dat schuldgevoel dat ons parten speelt? Wie de bijdragen van de beide emeritus hoogleraren Van de Beek en De Knijff tot zich neemt, zou kunnen concluderen: ‘Pessimisme kun je leren’ (Lévi Weemoedt). Ze betwijfelen ten zeerste of we de huidige klimaatcrisis te boven komen. Maar koekoek één zang is het allerminst. Waar De Knijff vol zou inzetten op toerusting van gemeenteleden, ziet Van de Beek niets in welk klimaatprogramma dan ook. ‘De enige rentmeester die in de Bijbel kleur op het gezicht krijgt is de onrechtvaardige rentmeester.’ Wie liever de hand aan de ploeg slaat en doet wat binnen zijn of haar vermogen ligt, kan terecht bij de bijdragen van Embert Messelink, directeur van A Rocha, en drie willekeurige gemeenteleden, die kiezen voor een scheppingsvriendelijke levensstijl.’
Dan zijn er nog de standaardrubrieken waarin Wim Dekker ons meeneemt naar Goede mannen van Arnon Grunberg en met hem de krochten van het menselijk bestaan bezoekt. Juist daar vindt Dekker een aanknopingspunt voor het geloofsgesprek met seculiere mensen. Zijn kritiek op prof. dr. A. van de Beek – die recent weer een boekje publiceerde over het kruis – is dat deze de theologie van de menselijke krochten niet in gesprek brengt met bijvoorbeeld de seculiere literatuur waarin die krochten zeer raak en diep worden omschreven.
Piet de Jong beschrijft in zijn kroniek de laatste maanden van 2018. Dat waren maanden waarin opnieuw veel kerkelijke discussie omtrent de homoseksuele relatie plaatsvond. Zijn eigen suggestie is daarom: aanvaard elkaar en laten we er een heel jaar nu eens niet meer over praten. Ook schrijft hij kort over de estafettedienst in de Haagse Bethelkerk. Over dat actuele gebeuren heeft Jos Wienen een extra bijdrage in dit nummer. Te midden van alle lof voor deze actie plaatst hij enkele kanttekeningen, die de complexiteit van situatie ontvouwen. Kortom, u heeft een uiterst geëngageerd nummer in handen. Over geëngageerde theologie kan ons redactielid Niels den Hertog zonder meer meepraten. Hij promoveerde op 13 december op een proefschrift over de hervormde dominee Jan Koopmans, die tijdens de bezetting in de jaren ’40 enkele pamfletten schreef waarin hij de samenleving opriep tot geestelijk verzet. Vanaf deze plek willen we Niels en zijn familie van harte feliciteren met zijn academische prestatie!
Voor de inhoudsopgave, klik hier
--------------------------------------------------
Het voorlaatst verschenen nummer:
Kontekstueel 33e jaargang nr. 2 - nov. 2018
met als thema: Geloofsverantwoording
Het redactief:
Omdat ze net weer een nieuw boek had geschreven, dook Beatrice de Graaf overal op. Zo ook bij het tv-programma van Matthijs van Nieuwkerk, waar ze aanschoof om over dat boek te vertellen. Wat opviel was de nieuwsgierigheid van Matthijs naar haar persoonlijke geloofsleven. Het leek wel alsof hijzelf overtuigd wilde worden van het vertrouwen dat Beatrice uitstraalde. Dat ging natuurlijk gepaard met de gebruikelijke woordenvloed: ‘Beatrice, jij bent religieus, gereformeerd…’ Waar Beatrice heel nuchter, to-the-point op reageert: ‘Christelijk, gewoon christelijk’. ‘Leg mij eens uit’, zegt Matthijs, met nog wat omhalen, ‘hoe jij erop kunt vertrouwen dat er een einde komt aan het kwaad.’ En je ziet Beatrice dan even schrikken. Na haar wetenschappelijke betoog, wordt het nu persoonlijk. En ze zegt iets over een ander register in haar dat ze nu moet aanspreken. Toch weet ze wat woorden te vinden, die niet al te veel tale Kanaäns bevatten. Maar je ziet Matthijs aarzelen. En Beatrice verwoordt die aarzeling, door te constateren dat geloven toch een sprong blijft, ook al weet ze zelf eigenlijk niet wanneer ze die sprong maakte.
Die sprong, dat blijft een geheim, iets waar woorden maar moeilijk bij kunnen komen. De bijdrage van dr. Sarot in dit nummer laat zien dat geloven dan ook niet iets is dat je kunt leren, zoals je kunt leren autorijden, of zoals je het abc kunt leren. Voor veel dominees, zeker als ze nog niet belast zijn met veel ervaring, zoals ik, is dat toch weer eens goed om te lezen. Zodat we niet in de valkuil trappen van hoge verwachtingen van onszelf, van ons geloof, van de maakbaarheid van de kerk. Desalniettemin is het prachtig als het geloof op een heldere, aansprekende manier verwoord kan worden. Dat mensen inzien dat het niet onredelijk is om te geloven, dat je niet je verstand of je opleiding daarvoor opzij hoeft te schuiven. Daar is nog heel veel te winnen, bij catechisanten, bij luisteraars, bij pastoranten. Hopelijk kan dit nummer daar een bijdrage aan leveren.
In september hadden we als redactie een beraadsdag en hebben we Maarten Vogelaar uitgenodigd om eens wat knuppels in ons hoenderhok te gooien. Hij werkt nu bij IFES en bij Via Nova. Ooit begon hij zijn missionaire werk door de hort op te gaan bij studenten. Hij merkte dat studenten helemaal niet zaten te wachten op het goede nieuws, dat hij dacht dat hij voor ze had. Maarten stelt dat er vijf fasen zijn waar iemand doorheen gaat, voordat hij een toegewijde kerkganger wordt. Veel studenten zaten bij fase 1. Ze moesten überhaupt eerst vertrouwen krijgen in een christen, dat die integer is. Dan zou je met fase 2 kunnen denken aan het open stellen van het wereldbeeld, dat iemand open moet staan voor het hogere. De kerk doet veel rond fase drie, als mensen al enige interesse hebben in het christelijke geloof (denk aan een Alphacursus), maar heel weinig met eerdere fasen. Het begint ermee dat mensen gelovigen gaan vertrouwen, dat die iets zinnigs kunnen zeggen, dat die hem of haar in zijn waarde laten. Dat sluit wel aan bij wat wiskundige en filosoof Emanuel Rutten zegt, als hij stelt dat eerst de grond voor theïsme ontgonnen moet worden, voordat we over het christelijke geloof kunnen beginnen. Interviews met beide mannen vindt u in dit nummer. We eindigen het themanummer met wat kortere bijdragen van mensen die zich op een Areopagus begeven. Hoe ziet die eruit?
Voor de inhoudsopgave van dit nummer, klik hier
Voor een los nummer: klik hier
--------------------------------------------------
Archief Kontekstueel online
De artikelen in Kontekstueel worden een half jaar na verschijnen op de website geplaatst.
De nummers van 1986 t/m 2003 (jaargang 1 t/m 17) kunnen worden gedownload als PDF.
De website bevat een inhoudsopgave en een tekstregister van alle verschenen nummers.
Zie: www.kontekstueel.nl/archief
Abonnement / losse nummers
Een abonnement kost € 25,00 per jaargang, voor studenten € 20,00.
Voor een nieuw abonnement (of voor het opzeggen van een abonnement), klik hier
Voor een geschenkabonnement (een half jaar €12,50 of een jaar € 25,-), klik hier
Losse nummers zijn verkrijgbaar voor € 5,00 (incl. porto), vanaf 5 exemplaren korting.
Voor losse nummers, klik hier