33e jaargang nr. 4 (maart 2019)
thema: Kan er uit Nazaret iets goeds komen?

W.M. den Hertog
Mosterdzaadje in een dorp in Thailand

Dit is het centrum van het dorp. Ook wat plaats betreft bevindt het zich vaak daar, in het centrum. Het leven van bijna alle dorpelingen is met huid en haar verbonden met dit gebouw, al moet je wel zeggen, dat hoe ouder de mensen worden, hoe meer ze hier hun gezicht laten zien. Hier concentreert zich een stuk heiligheid. Rondom geboorte, huwelijk en dood heb je met dit gebouw te maken.
Hier ga je heen als je uit de grote stad rond de feestdagen je dorp en je familie bezoekt. Hier gaat het niet alleen om de dingen die met je geloof te maken hebben, nee, hier kom je ook om samen feest te vieren. Hier wordt de kermis opgezet en hier vinden vaak markten plaats. Het is zonder meer het oudste en mooiste gebouw van het dorp.

Nee, ik heb het nu niet over de kerk in een dorp in Nederland. Ik heb het ook niet over de kerk in een dorp in Thailand. Ik heb het natuurlijk over de boeddhistische tempel, die in elk dorp van Thailand te vinden is. Secularisatie heeft hier nog niet plaatsgevonden. De wereld is vol van heilige dingen, van geesten en voorouders en van het achtvoudige pad van de Boeddha. Het hele leven is verweven met religie en dat laat zich dan ook maar moeilijk onderscheiden, laat staan scheiden. Wie een overheidsfunctie heeft (een dorpsoudste, politiebeambte, leraar) doet elke dag mee met kleine rituele handelingen waarin de trouw aan het Boeddhisme wordt beleden. Daarnaast is het ook voor de gewone dorpeling moeilijk om niet deel te nemen aan deze religieuze handelingen. Wie niet aan de monniken geeft, wie niet naar de tempel gaat, ligt toch enigszins buiten de samenleving.

Vreemdeling
Wat is dan de rol van de kerk in zo’n dorp? Allereerst is de kerk een nieuw fenomeen. De kerken die wij kennen op het platteland van noordoost Thailand zijn vaak niet ouder dan tien jaar. De meeste christenen die wij kennen waren vijf jaar geleden nog geen christen. Wat voor rol spelen deze kerken in het dorp?

Wat bij mij allereerst bovenkomt als ik hun situatie wil beschrijven, dat is hun vreemdeling-zijn. Mensen die christen worden, worden in meer of mindere mate vreemdelingen in hun eigen dorp. Velen van hen ondervinden een stille of meer openlijke druk om terug te keren tot het Boeddhisme. Ze komen door hun geloof wat geïsoleerd te staan binnen de samenleving. Natuurlijk verschilt dat per persoon. De ene persoon heeft familie, die het allemaal wat minder serieus neemt met het Boeddhisme en behandelt hem of haar als iemand, die een aparte keus gemaakt heeft, maar hij of zij wordt nog redelijk normaal aanvaard in de familie. De ander voelt elke dag druk van zijn of haar familie om op te houden met die gestoorde keuze en je eigen land niet langer te verraden. Maar voor elke christen is zijn of haar nieuwe geloof een vorm van tegen de stroom oproeien.

Neem één van de grootste zorgen van de Thaise christenen: wat gebeurt er als ik overlijd? Hoe zal mijn crematie eruit zien? Elke tempel heeft zijn eigen crematorium waarin de Thai hun doden verbranden, nadat monniken oude spreuken in het Pali gezongen hebben. Zal de tempel het verbranden van iemand, die met het Boeddhisme gebroken heeft, wel toestaan? Daarnaast, in het Boeddhisme is het een goede daad, een verdienste, om aanwezig te zijn bij een begrafenis. Maar zullen de buren nog komen als het om een christelijke begrafenis gaat? En zo niet? Hoe zal mijn crematie er dan uit zien? Komt er wel iemand? Als Nederlanders in Thailand kunnen we ons niet goed voostellen waarom mensen zich hier zo druk om maken (alle sterfgevallen van christenen, die we meegemaakt hebben, gaven tot nu toe trouwens geen probleem). Maar als we evangeliseren is het vaak één van de eerste vragen van de Thai: wie regelt mijn crematie?

Nieuwsgierig
Toch is er ook een hoopvolle kant voor deze kleine kerkjes in de dorpen in Thailand. Ik schreef dat de secularisatie in Thailand nog niet heeft plaatsgevonden. Toch verandert er wel veel in Thailand. Het wereldwijde web is hier net zo goed aanwezig als bijna overal ter wereld. Mensen weten dat er andere culturen en andere godsdiensten zijn. Tegelijk is de band met het Boeddhisme vaak vooral een band met de Thaise samenleving, terwijl men het Boeddhisme soms maar oppervlakkig kent. Veel mensen doen dingen, omdat ze nu eenmaal altijd zo gebeurden, ‘omdat mijn ouders en grootouders het deden’, maar niet uit een diepe overtuiging. Zo weten veel Thai wel dat er tegenwoordig ook kerken zijn in Thailand. Veel mensen willen best een keer horen wat het evangelie eigenlijk inhoudt. Als buitenlandse zendeling merk je dat nog wat meer dan de plaatselijke gelovige. Mensen zijn nieuwsgierig wat die buitenlander ertoe bewogen heeft om zijn of haar familie achter te laten en helemaal hier te komen om over Jezus te vertellen. Zo willen mensen best een keer luisteren naar wat je te zeggen hebt.

Nieuwe families
Veel kerken in Thaise dorpen zijn jong. De christenen zijn zelf vanuit hun traditionele geloof tot geloof in Christus gekomen. Ze zijn zich zeer bewust van hun nieuwe geloof en ze komen zeker niet uit gewoonte of bijgelovigheid. Ze laten zich aanspreken op het evangelie en zo zien velen van hen ook hun verantwoordelijkheid om het evangelie met anderen te delen. De kerken zijn klein, maar het ‘broers en zussen in de Here Jezus’ is geen holle aanspreekvorm. Christenen ervaren een familieband met elkaar, die ze soms binnen hun eigen familie kwijt zijn of die een stuk minder is geworden. De kerken die wij kennen, hebben dan ook niet slechts één predikant. Iedereen wordt opgebouwd om mee te werken in het werk en de meeste mensen doen dat ook echt. Zo is er vaak een team van voorgangers, mensen, die geleerd hebben op een eenvoudige manier te preken. Deze kleine, nieuwe ‘families’ leiden samen de kerk en proberen op hun manier het evangelie met anderen te delen. Want dat heeft voor velen prioriteit, dat ook anderen Jezus leren kennen, zoals zij zelf Jezus hebben leren kennen.

Hoe zou ik zulke kerken willen beschrijven? Als zaden. In een dorp met een kerk is een zaad van het Koninkrijk terecht gekomen. Dat zaad gaat ontkiemen en gaat groeien. Is er verdrukking? Jazeker, dat ook. Maar feit is, dat in een dorp waar een kerk begonnen is, de mensen een tientallen malen grotere kans hebben om het evangelie te horen. De kerken in de Thaise dorpen doen me denken aan Jezus’ gelijkenis over het mosterdzaadje of het zuurdeeg. Het lijkt klein en onbeduidend, maar het groeit. En de vogels van de hemel kunnen in de takken komen nestelen. Hoe snel dat gaan zal, is niet aan ons. Maar hoopvol is het zeker!

Ds. Wilke den Hertog is predikant (CGK) en vanuit Leiden met zijn gezin uitgezonden naar het noordoosten van Thailand. Hij werkt daar als kerkplanter. Mailadres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.