39e jaargang nr.  1 (jan. 2025)
thema: Jong en vogelvrij? Jongeren, mentale problemen en de kerk

Rens de Ronde
Redactief

Hoe de smartphone mijn leven binnenkwam, weet ik nog goed. Het zal ergens rond 2009 geweest zijn – ik zat zelf in groep 8 van de basisschool – dat een klasgenoot van mij de allereerste iPhone had. Fascinerend. Hoewel ruimschoots opgegroeid met internet, kan ik me nog steeds mijn lichte verbazing herinneren bij het touchscreen, de toegankelijkheid van dat internet en het feit dat je op één apparaat zowel de nieuwste games kon spelen als voortdurend kon zien of het zou gaan regenen. Blijkbaar weet ik ook nog goed waar ik toen mee bezig was.

Intussen zijn we vijftien jaar verder en moet ik moeite doen om de tieners bij de catechese van hun smartphone af te houden. Reden tot gesomber? Volgens Jonathan Haidt wel. In zijn boek, Generatie angststoornis, constateert hij een epidemie van psychische aandoeningen onder kinderen en jongeren. Oorzaak: sociale media en de smartphone. Die laat jongeren zonder enige bescherming op het internet, waar ze vogelvrij zijn. Tijd om smartphonegebruik te beperken en sociale media voor jongeren te verbieden, zo besloot bijvoorbeeld het Australische parlement onlangs.

De schuld geven aan de techniek: het is een populaire analyse. Maar raakt die wel de kern van het probleem? Als redactie waren we onder de indruk van bredere alarmsignalen over het mentale welzijn van jongeren: een complexiteit die suggereert dat er geen eenvoudig antwoord is. Is de smartphone of zijn sociale media schuldig aan mentale problemen? Of zit de oorzaak op een ander niveau? Maakt geloof eigenlijk een verschil bij mentale problemen onder jongeren? En is jong-zijn niet ook gewoon iets moois, in plaats van reden tot zorg?

Reden om daar in dit nummer verder in te duiken. Anne van Olst neemt ons mee in een eerste schets van wat er eigenlijk speelt en verkent welke rol het geloof wel en niet kan spelen. Saskia de Graaf en Nelleke Plomp schrijven een tweeluik: een eerste artikel over de historische en culturele veranderingen in geloofsopvoeding en een tweede artikel over hoe kerken kunnen inspelen op mentale problemen. Jeroen Hagendijk bespreekt de brief Christus vivit van paus Franciscus en gaat daarin op zoek naar het theologisch eigene van jong-zijn.

De naam Andrew Root is geen onbekende op de pagina’s van Kontekstueel en komt ook in de artikelen van dit nummer voorbij. Rond het symposium in Utrecht in november 2024 kregen we de kans om hem te interviewen over zijn denken over kerk-zijn, wachten op God en wat dat voor onze kerkelijke praktijk vandaag betekent. In dit nummer vindt u het verslag daarvan – en lees dan ook gelijk de kroniek van Gerrit van Meijeren er achteraan.

Kortom: voldoende reden om de smartphone weer even weg te leggen. Neem en lees!

F.C. de Ronde is predikant in de hervormde gemeente Willige Langerak en eindredacteur van Kontekstueel.
Mailadres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.