38e jaargang nr. 5 (sept. 2024)
thema: Nazomer-nummer
Daniël Maassen van den Brink
Redactief
Hoewel het klimaat bij ons thuis vroeger er wel naar was, nam ik in mijn kinder- en tienerjaren maar zeer weinig een boek ter hand. Dat betekent overigens niet dat ik slecht kon (voor)lezen – het toenmalige AVI-9-niveau had ik snel bereikt – maar allicht heeft het gemaakt dat mijn leessnelheid tot op heden niet erg snel is. De zomer- en vakantieperiode schept dan altijd een verademende ruimte om te lezen, wanneer de prikkels van het vaak gehaaste leven en het kerkelijke gebeuren getemperd worden.
Vanuit die achtergrond verwonderde ik me in de afgelopen maand over onze schuine overbuurman van in de veertig op de camping. Hoeveel had hij wel niet kunnen lezen in de tijd dat hij daar gewoon zat te zitten, om zich heen kijkend?! Maar wat een kunst tegelijkertijd: daar raak je nog eens ontprikkeld van. En een smartphone of iets dergelijks zag ik hem weinig tot helemaal niet aanraken. Dat is toch ook vrij uniek in deze tijd. Dit in tegenstelling tot een andere naaste campinggast, de tienertijd net voorbij: eveneens bij deze persoon maakte een boek geen deel uit van de campingbezigheden, maar in zijn geval was het de smartphone die alle beschikbare tijd opeiste.
Laatstgenoemde valt binnen de ‘angstige generatie’, generatie Z, volgens Jonathan Haidt geboren na 1995, waarover hij schrijft in zijn boek Generatie angststoornis. Wat sociale media met onze kinderen doen. In dit lijvige boek met een lijvig notenapparaat waar ik me net op gestort heb, schrijft Haidt over de desastreuze effecten veroorzaakt door de smartphone en de daarop beschikbare sociale media. Of Haidt hierin niet te eenzijdig is, is de kritiek die hem al is toegeworpen. Evenals dat hij in zijn analyses correlatie met causatie zou hebben verward. Maar dat de smartphone meer kapotmaakt dan ons lief is, dringt meer en meer tot ons door – zij het toch langzaam, want wat doen we er concreet tegen…? Haidt geeft daarin een voorzet voor overheden, techbedrijven, scholen en ouders.
Hoe en of Haidt in dit kader over lezen of onze leesvaardigheid schrijft, heb ik nog niet weten te ontwaren. Maar dat we steeds minder lezen (zoals Martine Oldhoff in haar artikel verderop ook weergeeft), is toch het directe gevolg van de opkomst van moderne technologie en in het bijzonder de smartphone. En dat terwijl we onder andere door te lezen (en te schrijven) juist grip krijgen en houden op onze (geestelijke) werkelijkheid, welzijn en samenleving. De scribenten van dit nazomernummer geven daar blijk van. Allen delen op eigen wijze hun reflecties vanuit dat wat ze hebben opgedaan vanuit Bijbel, literatuur en lectuur in de afgelopen tijd. Met een (jaarlijks) nummer als dit bieden we daar als redactie graag ruimte aan.
D. Maassen van den Brink is predikant van de Hervormde Gemeente Well-Ammerzoden en eindredacteur van Kontekstueel.
Mailadres:
- Raadplegingen: 247