nr3 • 2014 • Lezersreacties (1)
28e jaargang nr. 3 (jan. 2014)
Christelijke dogmatiek
Lezersreacties (1)
Dogmatiek gaat alleen leven als je een levend geloof hebt
A. Buist
In het najaar van 2012 stond in ons kerkblad een uitnodiging om een winterbijbelstudie te volgen naar aanleiding van het verschijnen van de Christelijke dogmatiek. Ik heb me opgegeven; een korte cursus over de Christelijke dogmatiek paste goed in mijn agenda en ook inhoudelijk was ik geïnteresseerd.
Vanaf mijn jonge jaren heb ik veel meegekregen over kerk-zijn en over geloven in God onze Vader en Schepper, Jezus onze Redder en over Christus als hoofd van de kerk. Mijn bagage was vooral gestoeld op de vragen en antwoorden van de Heidelbergse Catechismus als leerboek naast de Bijbel. Veel van de antwoorden kan ik nog steeds zo opzeggen en dat levert meteen een valkuil op: met dat gegeven antwoord lijkt alles al gezegd over het onderwerp van de vraag.
Het leek me goed om aangeleerde en overbekende retoriek over geloven en kerk-zijn naast deze nieuwe verwoording van dogmatiek uit 2012 te kunnen leggen. Toen ik het boek aangeschafte meteen voelde ik me klein worden vanwege het formaat van het boek. Ook de inhoud mag er zijn. Dit boek zonder bespreking of toelichting lezen zou ikzelf niet gauw doen; maar samen met anderen en onder begeleiding van onze predikant Joost Smit, had ik er alle vertrouwen in dat de inhoud naar me toe zou komen.
Dogmatiek had voor mij de klank van een verzameling regels en vastliggende dogma’s. Dat ik niet de enige daarin was, merkte ik aan de reacties van mensen als ik vertelde over de cursus. Ik raakte positief verrast door het uitgangspunt van de schrijvers en de cursus met een groep kerkleden was mooi om mee te maken. Heel anders dan een reguliere Bijbelstudieavond. De avonden hadden meer het karakter van het volgen van een interactieve les.
Vanuit dit boek en de cursus kwam vooral naar mij toe dat dogmatiek alleen gaat leven als je een levend geloof hebt in de God die zich naar ons toewendt – één van de belangrijkste eigenschappen van God. In een God die zich naar ons toewendt komen alle andere eigenschappen ook naar ons toe; Zijn nabijheid, Zijn almacht, Zijn grootheid, Zijn boosheid over zonden, Zijn heiligheid... In de wetenschap dat God die zich naar ons toewendt en van ons houdt, kunnen we ook andere onderwerpen een plaats geven.
“Dogmatiek beschrijft de hoofdbestanddelen van het geloof als een samenhangend geheel”. Dat is anders dan het leren vanuit de Catechismus. De onderwerpen van dogmatiek grijpen op elkaar in en ze worden niet als losse onderwerpen op een rij gezet. Ook de praktische betekenis krijgt een plaats in het boek en de cursus, zij het wel veel minder dan de theoretische kant. Ik vond zelf het onderwijzende karakter van de avonden mooi, van anderen hoorde ik dat ze meer toepassing hadden verwacht. Mooi vond ik vooral de beschrijving van de drie-eenheid waarin heel mooi de liefdevolle verbinding uitgelegd en beschreven wordt; dat er geen Zoon kan zijn zonder Vader en Geest, geen Vader zonder Zoon en Geest, geen Geest zonder Zoon en Vader. Dit overstijgt kennis over de drie-eenheid; je krijgt een beetje zicht op de relatie binnen de drie-eenheid van God. Het reikt een manier van denken aan, die mij helpt bij het luisteren naar een preek en in het praten met anderen over alledaagse dingen en geloofszaken. Juist bij deze beschrijving krijgt de praktijk ruimte. Mooi dat daarbij betrokken wordt dat dit leren over God invloed heeft op sociale en politieke gebieden.
De opzet van de avonden was steeds dezelfde. De vragen die in het boek staan ter inleiding van ieder hoofdstuk hebben we gebruikt om het onderwerp te verkennen. Daarnaast werd het onderwerp ingeleid vanuit een samenvatting van het hoofdstuk door de predikant. Voor mij was dat ook wel nodig. Er staat heel veel in één hoofdstuk en zo kreeg het goede samenhang. We hebben een aantal hoofdstukken bestudeerd en besproken; als we alle hoofdstukken zouden hebben gedaan waren we een paar seizoenen bezig. De besproken hoofdstukken hebben voor mij bezinning op het onderwerp aangereikt.
De cursus was geen plek om te discussiëren of we het eens konden zijn met het christelijk geloof of onderdelen daarvan – dat waren we al! Het boek en daarmee ook de cursus gaf vooral verdieping op en stof tot nadenken over de voor ons bekende onderwerpen en om in geloof te leren zien hoe God onze Vader het heeft bedoeld!
Anneke Buist komt uit Nijkerk en is intern begeleider in het basisonderwijs te Zutphen. Mailadres: