nr2 • 2014 • Redactief
29e jaargang nr. 2 (nov. 2014)
thema: Gereformeerde hermeneutiek. Heeft de Bijbel het voor het zeggen?
Redactief
T.W.D. Prins-van den Bosch
Hermeneutiek. Dat is een woord dat ik voor mijn studie nooit (bewust) had gehoord. Echt een woord waar theologen graag mee rondstrooien, is mijn ervaring. Maar wat is het eigenlijk? Een korte definitie zou kunnen zijn: de kunst van het vertolken. Het gaat over de soms grote stap die nodig is voor de interpretatie van een tekst. Over de ruimte tussen de tijd en plaats van een tekst toen en de tijd en plaats van de lezers van die tekst nu. Een tekst interpreteren gebeurt vaak onbewust, intuïtief, maar het is de kunst om daar ook iets expliciet van boven tafel te krijgen, om te kunnen toetsen of we een tekst goed begrijpen en toepassen.
Als vingeroefening van hermeneutiek hebben we twee predikanten gevraagd om een korte Bijbelstudie te schrijven over Johannes 8, over de overspelige vrouw. Het is aan u om te bepalen in hoeverre deze predikanten verschillen in hun uitleg van deze tekst. Grappig dat ze beiden refereren aan hetzelfde gedicht van Gerrit Achterberg. Een gedicht waar je op zich weer een hele hermeneutiek voor nodig hebt…
En Jezus schreef in het zand
Jezus schreef met Zijn vinger in het zand.
Hij bukte Zich en schreef in ’t zand,
wij weten niet wat Hij schreef, Hij was het zelf vergeten,
verzonken in de woorden van Zijn hand.
De schriftgeleerden, die Hem aan de tand
hadden gevoeld over een vrouw, van hete
hartstochten naar een andere man bezeten,
de schriftgeleerden stonden aan de kant.
Zondig niet meer, zei Hij, Ik oordeel niet.
Ga heen en luister, luister naar het lied.
En Hij stond recht. De woorden lieten los
van hun figuur en brandden in de blos.
waarmee zij heen ging, als een kind zo licht.
Zo geestelijk schreef Jezus Zijn gedicht.
Gerrit Achterberg, Verzamelde gedichten (Amsterdam 2000, 12e druk, (1e druk 1963))
Hermeneutiek kan ook gebruikt worden als excuus. Om bijvoorbeeld de normativiteit van de Bijbel tussen haakjes te zetten. Hoe kunnen we met een hedendaagse, gereformeerde hermeneutiek voorkomen dat het zover komt? Dat is de vraag voor dit nummer. Dr. Wim Dekker grijpt terug op een artikel van dr. Graafland uit de allereerste Kontekstueel. Dr. Hans Snoek helpt ons op weg om één van de grote mannen van de hermeneutiek te begrijpen: Gadamer. Over de meer hedendaagse hermeneutische beweging naar de lezer, daar heeft dr. Willem Maarten Dekker zo zijn gedachten over. Evenals dr. Gerard den Hertog in het vierde artikel, legt hij de nadruk op de tegenspraak van een tekst, de teksten die ‘schuren’. Dr. den Hertog doet dat met een accent op de ethiek, balancerend tussen het interpreteren van de kale letter van de Bijbel enerzijds en het aan de kant schuiven van de tekst anderzijds. Vervolgens een bijdrage van drs. Jaap Haasnoot die laat zien dat niet alleen tijd, maar ook plaats en cultuur van invloed zijn op het begrijpen van de Bijbel.
Met het Laatst geboekt van ds. Piet de Jong en de Kroniek van burgemeester Jos Wienen is ook deze Kontekstueel weer goed gevuld.
Desiree Prins-van den Bosch MA is eindredacteur van Kontekstueel.
Mailadres:
Om dit nummer te bestellen, klik hier