nr5 • 2015 • redactief

29e jaargang nr. 5 (mei 2015)
thema: Dietrich Bonhoeffer: geloven is nooit wegvluchten

Redactief 
M.E. Brak

Het thema Navolging, ofwel discipelschap, staat momenteel zo ongeveer boven aan de agenda in kerkelijk Nederland. Daarmee lijkt de tijd rijp om Dietrich Bonhoeffer als inspirerende wegwijzer opnieuw of voor het eerst in het vizier te krijgen. Als geen ander gaf hij immers, niet alleen in schrijven en preken, maar vooral in de keuzes die hij maakte, gestalte aan de gehoorzaamheid aan het gebod van Christus. Een navolger pur sang!

Er zijn Nederlandse theologen die Bonhoeffer vroeg ontdekten. Zo las dr. Gerard Dekker al in de jaren vijftig zijn eerste boek en was meteen gegrepen! Hij schrijft erover in dit nummer en stelt vragen bij de verschuiving in de aandacht voor Bonhoeffer. Die was er eerst vooral bij theologen die al kritisch stonden tegenover het traditionele christendom. Nu is er ook in orthodoxe kring brede belangstelling voor hem. Maar, zo vraagt Dekker, gaat het dan om belangstelling voor hetzelfde gedachtegoed van Bonhoeffer óf om belangstelling voor een aantal aspecten ervan? Zelf ben ik over de tegenwoordige acceptatie van Bonhoeffer in orthodox gereformeerde kring ook wel wat verwonderd. Ik herinner me, dat ik nog in de jaren ’90, in mijn werk bij een hervormd-gereformeerde organisatie, in de veelal te lange artikelen van een collega (theoloog), die bestemd waren voor het kader van de gemeenten, passages over Bonhoeffer al snel schrapte. Diens gedachtegoed kende men toch niet…  

Waarom zoveel belangstelling voor Bonhoeffer nu? Omdat hij zich als geen ander heeft beziggehouden met de mondige mens, die zich vandaag de dag ten volle manifesteert? Of omdat veel mensen het geloof achter zich laten, omdat zij Gods liefde niet kunnen rijmen met zijn almacht, met het lijden? Volgens Bonhoeffer moeten wij van God immers niets vragen wat bij onze eigen menselijke verantwoordelijkheid hoort.

Dezer dagen struikel je in kranten en bladen bijna over Bonhoeffer. De aanleiding is dat het op 9 april 70 jaar geleden was dat hij, 39 jaar oud, werd geëxecuteerd door het naziregime. Zijn nalatenschap is springlevend: zijn boeken beleven herdruk op herdruk. Ook boeken en boekjes bij de vleet over hem en zijn werk. Wat voegt Kontekstueel met dit nummer nog toe? Ik zou het een ‘ordening’ noemen van alles wat er over Bonhoeffer en zijn werk te zeggen is. U treft aan: twee teksten van zijn hand, een beschrijving van zijn persoon en leven, een analyse van de verschuivingen in de aandacht voor zijn werk en drie artikelen over (de context van) zijn theologie. Al met al zowel voor beginners als gevorderden in de school van Bonhoeffer weer een origineel Kontekstueel-nummer. En de redactie had – naast twee gastschrijvers – bepaald ruime keus om ook in eigen kring deskundige scribenten te vinden. In dat kader vermeld ik nog dat Kontekstueel-redacteur dr. Wim Dekker vorige maand het boek ‘Tegendraads en bij de tijd – verder in het spoor van Bonhoeffer’ (uitg. Boekencentrum) het licht liet zien. Hij wil daarmee Bonhoeffer meer toegankelijk maken.

Kroniek en Laatst geboekt vullen de overige pagina’s. De boekenrubriek schreef eindredacteur Desiree Prins-van den Bosch al voor de geboorte van dochter Eline! Wij feliciteren haar en haar man met dit tweede kindje! Haar zwangerschapsverlof is ten einde en daarmee verdwijn ik als vervanger weer van het toneel. Het ga u en dit altijd alerte blad goed! 

Marja Brak is waarnemend eindredacteur van Kontekstueel. 

Om dit nummer te bestellen, klik hier