nr5 • 2023 • Redactief
37e jaargang nr. 5 (mei 2023)
thema: Gereformeerd belijden nú
Daniël Maassen van den Brink
Redactief
‘Wat betekent gereformeerd-zijn voor jou?’ Dat was de gevleugelde vraag die elk jaar tijdens het ‘Eerstejaarsweekend’ aan iedere nieuwe eerstejaars – en zo ook aan mij – werd gesteld op de studentenvereniging waar ik aan het begin van mijn studententijd lid van werd. Waarom eigenlijk gereformeerd? Ik was van huis uit hervormd.
Terugdenkend aan deze situaties, waarin we staand op een kratje bier ons verhaal mochten doen, zie ik mijzelf en mijn jaargenoten enigszins hakkelend worstelen met de traditie(s) waarin we waren grootgebracht, en waarvan we nu rekenschap moesten afleggen. We hadden het er knap lastig mee om deze vraag te beantwoorden. En dat was elk jaar weer het geval.
Wat betekent gereformeerd-zijn voor jou? En voor ons? Anno nú? Dat was in feite de vraag die ook in 1986 door een aantal mensen relevant werd geacht om rekenschap van af te leggen. Het resulteerde in het ontstaan van het tijdschrift dat Kontekstueel heet. Niet zozeer hakkelend maar wel zoekend naar de betekenis van de gereformeerde traditie voor de tijd anno toen, zette het eerste nummer in met het artikel van prof. dr. C. Graafland: ‘Op zoek naar een gereformeerde hermeneutiek’.
In dat openingsartikel stelt hij onder andere dat de gereformeerde traditie de ‘objectieve orthodoxie’ van Dordt nooit echt overkomen is, ook niet door het subjectivisme van het achttiende-eeuwse gereformeerde piëtisme. En dat objectivisme was nu juist één van de knelpunten voor de gereformeerde theologie in de jaren tachtig (en ik denk ook in deze tijd): predikanten worstelden met de opkomst van een ‘ervaringsgerichte’ cultuur en denken. Daarom is ‘ze [de gereformeerde/objectieve orthodoxie] alleen vruchtbaar, als zij zich laat invoegen in een wijdere kontext, wanneer zij kontekstueel gaat méé-functioneren’, aldus Graafland.
De vraag naar wat gereformeerd-zijn kwam opnieuw ter tafel tijdens een gezamenlijke vergadering met het bestuur afgelopen najaar 2022. Een actuele vraag in het licht van een stelling van Alister McGrath zo’n twintig jaar geleden, namelijk dat protestantse kerken ofwel leeglopen, ofwel katholiek of evangelisch worden. Een stelling die pasgeleden weer opdook in het Nederlands Dagblad, naar aanleiding van cijfers van teruglopende kerkgang in protestantse kerken. Maar wat gaat er verloren als het gereformeerde geluid niet meer zou klinken?
Toch was de aanleiding van deze vraag ook praktisch van aard. Het is namelijk de intentie om Kontekstueel een nieuwe lay-out te geven. En handhaven we dan nog steeds de ondertitel: ‘Tijdschrift voor gereformeerd belijden nú’? Reden dus om ons weer eens te bezinnen op dat gereformeerde belijden en rekenschap af te leggen van de traditie waaruit Kontekstueel is ontstaan. Vanwege een anders lopend tijdspad laat een nieuwe lay-out echter nog wat langer op zich wachten. Desondanks hebben we wel een nummer aan dit onderwerp gewijd. Wie weet wat het teweeg brengt aan verdere bezinning voor een jubileum over twee jaar. Maar alleen zo de Heer het wil en wij leven.
In het eerste artikel van dit nummer blikt Wim Dekker met ons terug op de ontstaansgeschiedenis van Kontekstueel, en de kerkelijke horizon van die tijd. Vervolgens is er door Gerrit van Meijeren en ondergetekende gepoogd om via een interview met Henk van den Belt en Gijsbert van den Brink een verstaanskader te schetsen van wat ‘gereformeerd’ inhoudt, vanuit theologische en historische achtergronden. Daarna volgen vier artikelen van de hand van Niels den Hertog, Jeroen Hagendijk en Arjan Markus, Piet de Jong en David de Jong. Voor hen was de vraag leidend hoe de gereformeerde theologie hen inspireert, hun context waarin ze leven in ogenschouw nemend.
D. Maassen van den Brink is predikant van de Hervormde Gemeente Well-Ammerzoden en eindredacteur van Kontekstueel. Mailadres:
- Raadplegingen: 814